Judaizm to jedna z najstarszych religii. Menora należy do najpopularniejszych symboli używanych w żydowskiej sztuce kultowej. Ten siedmioramienny świecznik należał początkowo do kultowych sprzętów Pierwszego Przybytku, opisanych w biblijnej Księdze Wyjścia. Zawdzięcza swój kształt Drzewu Życia o siedmiu gałęziach, które jest charakterystyczne dla sztuki Bliskiego Wschodu, a według innych źródeł – szałwii palestyńskiej, która uchodziła za środek zapewniający nieśmiertelność. Co to jest menora?
Jak wygląda menora?
Świecznik menora posiada siedem ramion ustawionych w jednym szeregu i zakończonych znajdującymi się na tej samej wysokości tulejkami na świece. Jego pierwowzór stanowił złoty świecznik z przybytku Izraelitów. Menora jest przedstawiana jako świecznik z metalu, najczęściej brązu, srebra lub złota, czasami można spotkać też wyobrażenie menory ceramicznej lub drewnianej. Na ogół świecznik ten jest bogato zdobiony ornamentem. Czy istnieje menora 9-ramienna? Nie – ten świecznik ma zawsze siedem ramion. Charakterystyczny, 9-ramienny świecznik to z kolei Chanukija – jest on zapalany po zmroku w święto Chanuki.
Symbolika menory
Menora ma bogatą symbolikę. Nie tylko przywodzi na myśl skojarzenie z żydowskim narodem, ale także symbolizuje światło i życie, jest znakiem charakterystycznym narodu wybranego. Izraelici mieli świecić przed Jahwe światłem znajomości Boga, a jednocześnie rozjaśniać ciemności pogaństwa. Menora ma też symbolizować boskie światło, które czuwało nad Izraelitami. Nie bez znaczenia jest sama konstrukcja świecznika, nawiązująca do wspomnianej już szałwii palestyńskiej zapewniającej nieśmiertelność bądź Drzewa Życia. Siedem ramion sugerowało doskonałość. Trzon i ramiona menory były dekorowane kielichami w kształcie kwiatów migdałowych – kwiaty te uchodzą za symbol czujności. Księga Zachariasza przedstawia jeszcze jedną interpretację. Według niej siedem ramion menory symbolizuje oczy Jahwe obserwujące Ziemię i ludzi. To także znak Opatrzności Boga wszechobecnego, siedmiu dni tygodnia i tworzenia świata oraz kontynentów. Złoto użyte do produkcji menory miało oznaczać czystość i świętość. Świecznik mógł być zapalany jedynie przez Najwyższego Kapłana i wypełniany wysokiej jakości świeżą oliwą z oliwek.
Ciekawostki o menorze
W Talmudzie znajdują się trzy zakazy odnośnie odtwarzania przedmiotów ze Świątyni (w tym menory), dlatego obecnie świeczniki są tworzone z pięcioma, sześcioma lub ośmioma ramionami. Menorę można spotkać w herbie Izraela.
