Prawosławie i katolicyzm to dwa główne nurty chrześcijaństwa, które rozwijały się niezależnie od siebie przez wieki. Chociaż obie tradycje wywodzą się z tego samego źródła i opierają się na nauczaniu Jezusa Chrystusa, różnią się pod wieloma względami. W niniejszym artykule przedstawimy najważniejsze różnice między prawosławiem a katolicyzmem.
Struktura organizacyjna
Jedną z podstawowych różnic między prawosławiem a katolicyzmem jest struktura organizacyjna. Katolicyzm charakteryzuje się scentralizowanym systemem hierarchicznym z papieżem na czele, który jest uważany za następcę św. Piotra i głowę Kościoła katolickiego. W prawosławiu nie ma takiego centralnego autorytetu; Kościoły prawosławne są autokefaliczne, co oznacza, że są niezależne i posiadają własnych zwierzchników duchowych. Patriarchowie i metropolici zarządzają poszczególnymi Kościołami prawosławnymi, jednak nie mają oni władzy nad innymi Kościołami.
Teologia i duchowość
Prawosławie i katolicyzm różnią się także w zakresie teologii i duchowości. Prawosławie kładzie nacisk na mistyczną jedność z Bogiem, nazywaną theosis, czyli proces przemiany człowieka, który ma doprowadzić do zjednoczenia z Bogiem. W katolicyzmie zaś większy nacisk kładzie się na łaskę uświęcającą i relację między Bogiem a człowiekiem opartą na miłości i posłuszeństwie.
W teologii prawosławnej nie ma także tak wyraźnie zarysowanego koncepcji czyśćca, natomiast w katolicyzmie czyściec jest dokładnie określony jako stan oczyszczenia dusz przed wejściem do nieba. Różnice te wynikają z różnic w sposobie interpretacji Pisma Świętego i Tradycji.
Sakramenty i praktyki liturgiczne
Prawosławie i katolicyzm mają różne podejście do sakramentów i praktyk liturgicznych. Chociaż obie tradycje uznają siedem sakramentów (chrzest, bierzmowanie, Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, święcenia kapłańskie i małżeństwo), różnią się w sposób ich sprawowania.
W prawosławiu, chrzest i bierzmowanie są zazwyczaj sprawowane razem, podczas gdy w katolicyzmie bierzmowanie jest odrębnym sakramentem, udzielanym najczęściej w późniejszym wieku. Liturgia prawosławna jest zazwyczaj dłuższa i bardziej ceremonialna, z dużą ilością śpiewów i ikonografii. Msza katolicka jest zazwyczaj krótsza i może być sprawowana w różnych językach, w zależności od kraju.
Pogląd na Maryję
Chociaż zarówno katolicyzm, jak i prawosławie uważają Maryję, matkę Jezusa, za ważną postać duchową, różnią się one w kwestii dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Katolicyzm naucza, że Maryja była poczęta bez grzechu pierworodnego, podczas gdy prawosławie nie akceptuje tego dogmatu, choć wciąż uznaje Maryję za „wszystkoświętą” i wolną od grzechu osobistego.
Prawosławie i katolicyzm, mimo wspólnego źródła, różnią się pod wieloma względami, od struktury organizacyjnej, poprzez teologię i duchowość, aż po praktyki liturgiczne i nauczanie o Maryi. Te różnice wynikają z wieków niezależnego rozwoju obu tradycji. Mimo to, obie tradycje pozostają zjednoczone w swoim centralnym wyznaniu wiary w Jezusa Chrystusa jako Syna Bożego i Zbawiciela świata.
