Czym są święta nakazane?
W pierwszym przykazaniu kościelnym znajdujemy zapis dotyczący powinności uczestnictwa we Mszy Świętej. Wskazuje on na to, że katolicy zobligowani są do przeżywania Eucharystii w każdą niedzielę oraz przy okazji świąt nakazanych. Święta nakazane w kościele katolickim wypadają także w dni powszednie, w związku z czym pójście do kościoła może być utrudnione. Co ciekawe, w niektóre z tych świąt wierni nie są zobowiązani do udziału we Mszy Świętej. Czym jednak tak właściwie są święta nakazane i dlaczego uczestnictwo w nich jest tak ważne?
Informacje szczegółowe dotyczące świąt nakazanych
Świętej Bożej Rodzicielki Maryi – Nowy Rok
1 styczeń
Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi, przypadające na pierwszy dzień roku jest najstarszym świętem związanym z kultem maryjnym. W tradycji kościelnej istnieje kilkanaście wieków, jednakże wprowadzone do liturgii zostało dopiero w 1931 roku. Papież Pius XI ustanowił uroczystość, która początkowo odbywała się 11 października. Dopiero od 1969 roku ma ono miejsce 1 stycznia każdego roku. Jest to święto Maryi jako matki Syna Bożego. Dla katolików stanowi ona wzór wiary, a Kościół przedstawia matkę Jezusa jako wzór do naśladowania. Sobór w Efezie w roku 431 ustanowił, że Jezus miał tylko jedną osobę, której własnością były dwie natury: boska i ludzka. Maryja była Matką Osoby Jezusa Chrystusa w Jego ludzkiej naturze – była więc Matką Bożą. Podejście to zostało ustanowione jako dogmat, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego.
Objawienie Pańskie
Uroczystość Objawienia Pańskiego w polskiej tradycji znane jest jako święto Trzech Króli. Jest to wiekowe święto, obchodzone od IV wieku. Uroczystość związana jest z powołaniem Syna Bożego przez Ojca, który zesłał go na świat celem zbawienia. Hołd składany przez mędrców pochodzących ze wschodu jest prawdą, mówiącą że każdy jest powołany do wiary, bez względu na miejsce pochodzenia czy wyznawane przekonania. Jest to egzegeza chrześcijańska, ukierunkowana na nawrócenie się pogan podążających do Izraela. Jest to także moment symbolicznego pojednania z Bogiem i innymi ludźmi, nazywanymi braćmi i siostrami. Podczas liturgii święci się kredę i kadzidło – dwa z trzech tradycyjnych darów przyniesionych Jezusowi przez Trzech Króli. Istotne w tej uroczystości są także zwyczaje wielkanocne. Kredą poświęconą przez kapłana podczas uroczystości Objawienia Pańskiego tradycyjnie wypisuje się na drzwiach domostw pierwsze litery imion Mędrców: K, M, B.
Wniebowstąpienie Pańskie
Równo 40 dni po Zmartwychwstaniu, w tradycji kościelnej świętuje się uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Jest to święto upamiętniające zwycięski powrót Syna Bożego do Ojca, który przyszedł na świat celem zbawienia ludzkości. Początkowo uroczystość była łączona z tajemnicą Zesłania Ducha Świętego na Apostołów. Święto jest radosnym dniem, celebrującym tryumf Jezusa Chrystusa. Dlatego nie bez przyczyny w tekstach liturgicznych można odczytać radosne wersety opisujące też ważny dla chrześcijan dzień. Wniebowstąpienie Pańskie to także uroczystość wejścia na niebiosa dusz świętych, które zostały zabrane przez Syna Bożego z powrotem do Ojca. W 2004 roku ustanowiono dekret Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Na jego mocy, począwszy od 2004 roku, obchodzi się uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego w VII Niedzielę Wielkanocną.
Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej – Boże Ciało
Licznie celebrowane świętego Bożego Ciała obchodzone jest w czwartek następujący po oktawie Zesłania Ducha Świętego. Wypada ono zatem zawsze 60 dni po Wielkanocy. Celem uroczystości liturgicznej jest uczczenie Najświętszego Sakramentu i ustanowienia Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy. Tradycyjne pochody oraz śpiewy nazywane procesją i połączone z liturgią pojawiły się w Polsce około 1430 roku. Stanowią one symboliczne publiczne wyznanie wiary i ukazanie pobożności. Procesja wyrusza zwykle spod murów kościoła zaraz po zakończeniu Mszy Świętej. Pochód odbywa się ulicami właściwymi dla parafii, a po uroczystym przejściu wierni wracają do kościoła. Procesja zatrzymuje się każdorazowo przy czterech kolejnych ołtarzach, gdzie kapłan odczytuje fragmenty Pisma Świętego związane z Eucharystią. Zwyczajowo ołtarze zostają przyozdabiane przed procesją przez wiernych, który znoszą kwiaty, ustawiają stelaże i dbają o kwieciste zdobienia.
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny – Matki Boskiej Zielnej
15 sierpnia
Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny to święto nakazane obchodzone 15 sierpnia. Święto jest przedmiotem dogmatu kościelnego, ogłoszonego w 1950 roku przez Piusa XII. Katolicy wierzą, że po swojej śmierci Najświętsza Maryja Panna została z ciałem i duszą wzięta do wiecznej chwały, czyli do nieba. W polskiej tradycji przyjęło się określać ten dzień jako święto Matki Boskiej Zielnej – patronki ziemi i bujnej roślinności.
Według tradycyjnych przekazów w grobie Maryi, po jej Wniebowzięciu, znaleziono świeże rośliny. Jest to jedno z najstarszych świąt maryjnych w chrześcijaństwie. Łączy w sobie kwestie dogmatyczne, wiążące wydarzenie Wniebowzięcia Matki Boskiej z przyziemnym, ludowym patronowaniem maryjnym. 15 sierpnia na znak uroczystości wierni przynoszą do kościołów dary ziemi, takie jak zboża, zioła czy kwiaty. Jednocześnie modlą się i proszą o wstawiennictwo Matki w ich codziennych troskach.
Wszystkich Świętych
1 listopada
Uroczystość Wszystkich Świętych to święto nieruchome nakazane, obchodzone 1 listopada. Już w IX wieku w katolickiej Francji, ale i również wśród Niemców i Anglików, dzień 1 listopada obchodzony był jako uroczystość Wszystkich Świętych. Dzień Zaduszny, znany w Polsce jako Święto Zmarłych, obchodzone jest dzień po omawianym święcie – zostało ono ustanowione w 998 roku. Święto jest związane z uczczeniem wszystkich chrześcijan, którzy zmarli i uzyskali stan zbawienia. Doktryna Kościoła Katolickiego wskazuje na powszechne powołanie do bycia świętym, a uroczystość stanowi wyznanie wiary w obcowanie świętych. Podczas liturgii Wszystkich Świętych odprawiana jest uroczysta msza. Najczęściej po Mszy Świętej wierni odwiedzają miejsca pochówku swoich bliskich, składając kwiaty na grobach i upamiętniając ich pamięć zapaleniem znicza. Obchody rozłożone są na dwa dni – Polacy odwiedzają cmentarze 1 oraz 2 listopada.
Boże Narodzenie
24, 25 grudnia
Ostatnim świętem nakazanym w roku kalendarzowym jest Narodzenie Pańskie, określane jako Święto Bożego Narodzenia. Jest to święto nieruchome i jest ono obchodzone w kościołach zachodnich 25 grudnia. Okres poprzedzający Boże Narodzenie nazywany jest adwentem, czyli czasem trwającym od pierwszych nieszporów aż do niedzielnej nocy 24 grudnia. Chrześcijanie świętują pamiątkę pierwszego przyjścia na świat Jezusa Chrystusa. Jezus Chrystus, przyjął ludzkie ciało oraz ludzką naturę i przyszedł na świat celem zbawienia ludzkości. Święto jest najbardziej celebrowaną uroczystością w tradycji polskiej. Polacy spotykają się w gronie rodzinnym dzień wcześniej, w Wigilię, i świętują Boże Narodzenie śpiewając pastorałki np. zmartwychwstał pan, przyozdabiając choinkę i dzieląc się opłatkami. Innym ważnym symbolem bożonarodzeniowym jest Szopka Bożonarodzeniowa, czyli tradycyjne miejsce przyjścia na świat Zbawiciela.